OLIJFOLIE POLYFENOLEN & DE GEZONDHEID VAN HART- EN BLOEDVATEN (2/3)
Zoals beschreven in de vorige blog over polyfenolen en cardiovasculaire gezondheid, is het aantal beroertes onder mensen jonger dan 50 jaar in Nederland in de afgelopen tien jaar met 50% gestegen. Het goede nieuws: tot wel 80% van deze beroertes is te voorkomen met een gezond dieet en voldoende lichaamsbeweging. Neurologen raden vaak het mediterraanse dieet aan. Extra vierge olijfolie is de belangrijkste vetbron van dit dieet. Het zijn echter niet alleen de enkelvoudig onverzadigde vetten, maar vooral de polyfenolen (zoals hydroxytyrosol, oleuropeïne en oleocanthal) in extra vierge olijfolie die je cardiovasculaire gezondheid beschermen. Voor dit voordeel is het nodig om extra vierge olijfolie met een hoog polyfenolgehalte te gebruiken.
In het rapport van Wageningen University & Research (2025) dat in de vorige blog werd aangehaald, wordt uitgelegd dat polyfenolen de oxidatie van LDL-cholesterol (“slecht” cholesterol) tegengaan, een proces dat leidt tot atherosclerose. Talrijke peer-reviewed studies bevestigen dat het gebruik van olijfolie met veel polyfenolen, en in het bijzonder hydroxytyrosol, het gehalte aan geoxideerd LDL significant verlaagt.
In deze blog kijken we naar twee andere manieren waarop polyfenolen in olijfolie je hart en bloedvaten beschermen.
2. Polyfenolen verminderen ontstekingen in je (slag)aders
Chronische laaggradige ontsteking speelt een belangrijke rol bij hart- en vaatziekten, omdat het de bloedvatwanden beschadigt en atherosclerose versnelt. Simpel uitgelegd: stel je voor dat je lichaam een brandmeldsysteem heeft. Bij een infectie gaat het alarm af, waardoor je lichaam een kleine ontsteking veroorzaakt die de infectie aanvalt. Dat is nuttig. Maar als dat alarm aanblijft terwijl er geen infectie is, blijft er een kleine, constante ontsteking smeulen die langzaam schade veroorzaakt. Dat noemen we chronische laaggradige ontsteking.
Laaggradige ontsteking wordt o.a. veroorzaakt door het eten van ultrabewerkt voedsel (zoals voorverpakte zoete snacks, gefrituurd eten en frisdrank). Dit beschadigt de binnenkant van je bloedvaten, waardoor LDL-cholesterol zich makkelijker kan vastzetten en verstoppingen veroorzaakt in je aderen (atherosclerose). Zo kan laaggradige ontsteking leiden tot hartziekten, hartinfarcten of beroertes.
Wetenschappelijke onderzoeken laten consequent zien dat olijfoliepolyfenolen, en in het bijzonder de polyfenol Oleocanthal, deze laaggradige ontstekingen verminderen (Correia et al., 2025; Widmer et al., 2013; Sarapis et al., 2022; Castañer et al., 2012; Medina-Remón et al., 2017; Camargo et al., 2010; Konstantinidou et al., 2010). Het literatuuronderzoek van Wageningen University & Research (2025) vond meerdere grote studies die allemaal hetzelfde aantonen: polyfenolen in olijfolie verminderen laaggradige ontstekingen in je bloedvaten.
De studie van Medina-Remón et al., 2017 met meer dan 1.100 gezonde mensen laat zien dat een hogere inname van olijfoliepolyfenolen gedurende 1 jaar leidde tot veel lagere ontstekingswaarden in de bloedvaten.
In de studie van Castañer et al., 2012 kregen gezonde mensen extra vierge olijfolie met laag, gemiddeld en hoog polyfenolgehalte; na 3 weken had de groep met de meeste polyfenolen duidelijk minder ontstekingsmarkers.
In de studie van Camargo et al., 2010 onbteten mensen met metabool syndroom met lage of hoge polyfenol-olijfolie; de hoge-polyfenolgroep liet genveranderingen zien die het lichaam beter maakten in het bestrijden van ontstekingen.
In de studie van Konstantinidou et al., 2010 werden mensen verdeeld in 3 groepen. De eerste groep at een periode lang een mediterraans dieet met hoge-polyfenol olijfolie, de tweede groep at een mediterraans dieet met lage-polyfenol olijfolie, en een controlegroep at een dieet dat ze altijd aten. Na 3 maanden had de eerste groep de grootste daling in ontstekingsmarkers in hun bloedvaten.
In de studie van Beauchamp et al., 2005 zorgde de dagelijkse consumptie van 50 gram extra vierge olijfolie met veel oleocanthal (~9 mg) voor verlaagde ontstekingsenzymen op een manier vergelijkbaar met ibuprofen.
Een meta-analyse van 30 studies (Tsartsou et al., 2019) vond hetzelfde patroon: polyfenolrijke olijfolie vermindert ontstekingen in de bloedvaten. Vooral Oleocanthal werkt als een natuurlijke brandblusser. Het grootste effect wordt gezien bij een dagelijkse inname van extra vierge olijfolie met meer dan 180 mg/kg Oleocanthal. De olijfoliën van de Olive Oil Club bevatten allemaal veel meer Oleocanthal (vanaf 213 mg/kg), waardoor je schadelijke laaggradige ontsteking in je bloedvaten kunt verminderen door deze oliën simpelweg aan je dieet toe te voegen.
3. Polyfenolen verbeteren je cholesterolprofiel
Olijfoliepolyfenolen verbeteren de balans tussen HDL (“goede” cholesterol) en LDL (“slechte” cholesterol), ook wel het lipidenprofiel of cholesterolprofiel genoemd. Neurologen zien je cholesterolbalans als een belangrijke voorspeller van het risico op een beroerte. Een gezonde balans houdt je bloedvaten schoon en sterk. Daarnaast helpt HDL om LDL uit de bloedvaten te verwijderen. Is deze balans verstoord (te veel LDL of te weinig HDL), dan neemt je risico op hart- en vaatziekten toe. Meerdere wetenschappelijke studies onderschrijven dat olijfoliepolyfenolen je cholesterolbalans verbeteren:
In de studie van Covas et al. (2006) kregen 200 mensen olijfolie met verschillende polyfenolgehaltes; hoe meer polyfenolen de olijfolie bevatte, hoe beter hun HDL/LDL-verhouding werd.
In de studie van Hernáez et al. (2014) maakte hoge-polyfenol olijfolie het HDL effectiever in het verwijderen van LDL uit de bloedvaten en vergrootte het de HDL-deeltjes, waardoor deze beter functioneerden.
In de studie van Pedret et al. (2015) verbeterde hoge-polyfenol olijfolie bij 33 mensen met hoog cholesterol de eiwitsamenstelling van HDL, waardoor het HDL beter bescherming bood tegen oxidatie en ontstekingen in de bloedvaten verminderde.
In de studie van Farràs et al. (2015) werd het HDL in mensen structureel en functioneel sterker na de consumptie van polyfenolrijke olijfolie, waardoor het beter is in het opruimen van LDL en het verbeteren van de cholesterolbalans.
Twee meta-analyses en een systematische review (Zupo et al., 2023; George et al., 2019) bevestigen deze bevindingen: hoe meer polyfenolen in de olijfolie, hoe gezonder het cholesterolprofiel. Covas et al. (2006) concludeerden dat extra vierge olijfolie met meer dan 350 mg/kg aan polyfenolen wordt aanbevolen voor een beter cholesterolprofiel. De olijfoliën van de Olive Oil Club bevatten aanzienlijk hogere waarden (tussen 699 mg/kg en 1857 mg/kg), wat erop wijst dat deze oliën je cholesterolbalans sterk ondersteunen.
[In de volgende blog lees je over de laatste twee manieren waarop polyfenolen in extra vierge olijfolie je cardiovasculaire gezondheid beschermen.]
Referenties:
Beauchamp, G. K., Keast, R. S. J., Morel, D., Lin, J., Pika, J., & Breslin, P. A. S. (2005). Ibuprofen-like activity in extra-virgin olive oil. Nature, 437(7055), 45–46.
Castañer, O., Covas, M. I., Khymenets, O., Nyyssönen, K., Zunft, H.-J. F., de la Torre, R., ... & Fitó, M. (2012). Protection of LDL from oxidation by olive oil polyphenols is associated with a downregulation of CD40-ligand gene expression and its downstream products in vivo in humans. The American Journal of Clinical Nutrition, 95(6), 1238–1244.
Camargo, A., Ruano, J., Fernandez, J. M., Parnell, L. D., Jimenez, A., Sánchez, A., ... & Perez-Martinez, P. (2010). Gene expression changes in mononuclear cells in patients with metabolic syndrome after acute intake of phenol-rich virgin olive oil. BMC Genomics, 11, 253.
Correia, M., et al. (2025). Effects of oleocanthal-rich extra virgin olive oil on low-grade inflammation: A randomized controlled trial.
Covas, M. I., Nyyssönen, K., Poulsen, H. E., Kaikkonen, J., Zunft, H.-J. F., Kiesewetter, H., ... & EUROLIVE Study Group. (2006). The effect of polyphenols in olive oil on heart disease risk factors: a randomized trial. Annals of Internal Medicine, 145(5), 333–341.
Farràs, M., Castañer, O., Martín-Peláez, S., Hernáez, Á., Schröder, H., Subirana, I., ... & Fitó, M. (2015). Polyphenol-rich olive oil improves HDL lipid composition and function in hypercholesterolemic subjects: A randomized controlled trial. Molecular Nutrition & Food Research, 59(8), 1548–1558.
George, E. S., Marshall, S., Mayr, H. L., Trakman, G. L., Tatucu-Babet, O. A., Lassemillante, A-C. M., ... & Tierney, A. C. (2019). The effect of high-polyphenol extra virgin olive oil on cardiovascular risk factors: A systematic review and meta-analysis. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 59(17), 2772–2795.
Hernáez, Á., Fernández-Castillejo, S., Farràs, M., Catalán, Ú., Subirana, I., Montes, R., ... & Fitó, M. (2014). Olive oil polyphenols improve the function of HDL in humans: The EUROLIVE study. Molecular Nutrition & Food Research, 58(12), 2368–2375.
Konstantinidou, V., Covas, M. I., Sarris, S., Salazar, G., Fitó, M., & Martinez-Gonzalez, M. A. (2010). In vivo nutrigenomic effects of virgin olive oil polyphenols within the frame of the Mediterranean diet: A randomized controlled trial. FASEB Journal, 24(7), 2546–2557.
Medina-Remón, A., Tresserra-Rimbau, A., Pons, A., Tur, J. A., Martorell, M., Ros, E., ... & Lamuela-Raventós, R. M. (2017). Polyphenol intake from a Mediterranean diet decreases inflammatory biomarkers related to atherosclerosis: A substudy of the PREDIMED trial. British Journal of Clinical Pharmacology, 83(1), 114–128.
Pedret, A., Covas, M. I., León, J., Fito, M., Valls, R. M., Cabré, M., ... & Solà, R. (2015). Molecular effects of olive oil polyphenols on HDL: A randomized controlled trial in humans. Atherosclerosis, 238(1), 45–51.
Sarapis, K., Georgoulia, P., Fasoulas, A., et al. (2022). High-polyphenol extra virgin olive oil reduces oxidized-LDL cholesterol and markers of inflammation: A randomized controlled trial. Nutrients, 14(12), 2546.
Tsartsou, E., Pratsinis, H., Koutsilieris, M., & Panagiotopoulou, H. (2019). Olive oil phenols and inflammation: A systematic review of in vivo studies. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 59(5), 746–760.
Widmer, R. J., Flammer, A. J., Lerman, L. O., & Lerman, A. (2013). The Mediterranean diet, its components, and cardiovascular disease. The American Journal of Medicine, 126(9), 779–786.
Zupo, R., Castellana, F., De Nucci, S., Sila, A., Gagliardi, G., Carreras, G., ... & Giannelli, G. (2023). Association between extra-virgin olive oil polyphenols consumption and improvements in lipid profile and cardiovascular risk: A meta-analysis. Nutrition Reviews, 81(3), 261–272.
