Wat zijn polyfenolen?
Onze extra vierge olijfolieën zijn niet alleen erg lekker, maar ook nog eens van medicinale kwaliteit op basis van de zeldzaam hoge hoeveelheden polyfenolen. Wat zijn polyfenolen, waar komen ze vandaan en wat doen ze in je lichaam?
Polyfenolen zijn natuurlijke stoffen die rechtstreeks afkomstig zijn van de olijfboom. Je kan ze zien als het natuurlijke afweersysteem van de boom, dat hem beschermt tegen ziektes, plagen, schadelijke microben, extreme hitte en droogte. In andere woorden: polyfenolen zijn kleine soldaatjes die de boom en zijn olijven gezond en sterk houden. Wanneer we olie uit deze olijven persen, komen deze stoffen in jouw olijfolie terecht. Door die te consumeren, kun jij ook profiteren van hun kracht. Ze werken als antioxidanten die je lichaam op een vergelijkbare wijze beschermen zoals ze de olijfboom beschermen. Extra vierge olijfolie bevat meer dan 30 verschillende polyfenolen, waaronder unieke polyfenolen en combinaties van polyfenolen die je in geen enkel ander voedingsmiddel aantreft.
Het polyfenolgehalte is een belangrijke graadmeter voor de kwaliteit van olijfolie. Ze zijn namelijk nogal kwetsbaar en verdwijnen makkelijk. De olijfolie producent moet dus alles op alles zetten om een goede hoeveelheid polyfenolen in de olijfolie te krijgen. Polyfenolen werken bovendien als een natuurlijk conserveermiddel, waardoor de olijfolie langer houdbaar blijft. Dus: hoe meer polyfenolen, hoe hoger de kwaliteit van de olijfolie, en hoe langer deze kwaliteit behouden blijft in je fles. De hoeveelheid polyfenolen in olijfolie (uitgedrukt in milligram per kilogram (mg/kg)) hangt af van meerdere factoren:
Ten eerste: de olijfsoort. Er bestaan talloze variëteiten (meer dan 1,500), en sommige bevatten van nature (genetisch) meer polyfenolen dan andere.
Ten tweede: het klimaat en de bodem. Olijfbomen die groeien in hete, droge omstandigheden op arme grond, produceren vaak olijven met meer polyfenolen. De boom moet namelijk harder werken om te overleven en maakt daardoor meer van deze natuurlijke afweerstoffen aan.
Ten derde: de boer moet de boom zichzelf laten verdedigen. Dat betekent zo min mogelijk chemische bestrijdingsmiddelen gebruiken, zodat de boom zichzelf leert beschermen en zo meer polyfenolen aanmaakt.
Tot slot: timing en temperatuur zijn cruciaal. Om de polyfenolen te behouden, moeten de olijven met de hand en vroeg in het seizoen worden geoogst, en binnen enkele uren worden geperst. Tijdens productie en opslag moet de producent de temperatuur onder controle houden en uiterst zorgvuldig te werk gaan.
Polyfenolen zijn zeer kwetsbaar en verdwijnen snel als de olijven te laat worden geoogst, als er fouten worden gemaakt tijdens de productie, of als de olijfolieolie niet correct wordt opgeslagen door distributeurs of in winkels. Ze breken af bij blootstelling aan licht, zuurstof en temperaturen boven 27 °C. Daarom is olijfolie met extreem hoge polyfenolgehaltes zo zeldzaam. Het produceren ervan vraagt om veel zorg, vakmanschap, visie en perfecte timing.
In de hedendaagse voedingsindustrie richten veel producenten zich op kwantiteit in plaats van kwaliteit, en maken ze grote hoeveelheden goedkope olijfolie zonder aandacht voor de polyfenolen. Dit type olie (het meerendeel van de markt) is makkelijker en vaak winstgevender om te produceren, maar bevat niet of nauwelijks polyfenolen.
De meeste supermarkt olijfoliën, zowel vierge als extra vierge, bevatten gemiddeld minder dan 100 mg/kg polyfenolen. Dat is een zeer laag gehalte, wat duidt op lage kwaliteit en een korte houdbaarheid. Speciaalzaken bieden soms betere olijfoliën aan, met bijvoorbeeld 250 mg/kg polyfenolen, maar ook daar hangt de kwaliteit sterk af van hoe de olijfolie is opgeslagen. Tip: koop nooit olijfolie die in een doorzichtige fles of in een stalen tank wordt bewaard, omdat daglicht en/of zuurstof de kwaliteit heeft aangetast en de polyfenolen (voor een groot deel) zijn verdwenen.
Met een beetje geluk vindt je misschien een olijfolie met meer dan 500 mg/kg polyfenolen; dat is een prima niveau. Maar olijfolie met meer dan 1.000 mg/kg polyfenolen? Dat noemen wij olijfolie van medicinale kwaliteit en dat is uiterst zeldzaam.
Polyfenolen, de krachtige antioxidanten die in overvloed aanwezig zijn in onze olijfolie, beschermen je lichaam op verschillende manieren. Eén van de belangrijkste functies van polyfenolen is het bestrijden van ontstekingen en het neutraliseren van schadelijke moleculen, de zogenaamde vrije radicalen. Vrije radicalen zijn instabiele moleculen die in je lichaam ontstaan door bijvoorbeeld vervuilde lucht, tabaksrook, consumptie van ultrabewerkte voeding, en stress. In grote hoeveelheden beschadigen die vrije radicalen je cellen en weefsels. Dat heet oxidatieve stress.
Oxidatieve stress wordt in verband gebracht met tal van (chronische) ziekten, waaronder diabetes type 2, hart- en vaatziekten, Alzheimer en bepaalde vormen van kanker. Het versnelt ook het verouderingsproces, zowel van binnenuit door celbeschadiging, als van buiten waar het zichtbaar wordt in de vorm van rimpels en verslapte huid. Polyfenolen remmen oxidatieve stress door het neutraliseren van vrije radicalen, het verminderen van (laagdradige) ontstekingen en het beschermen van cellen tegen schade. Dit ondersteunt niet alleen je gezondheid, maar zorgt er ook voor dat je zo gezond mogelijk oud wordt.
Om écht te profiteren van de beschermende kracht van polyfenolen, is het belangrijk om de juiste soort olijfolie te kiezen en deze dagelijks te consumeren (2 eetlepels). Zoals je nu weet, zijn niet alle olijfoliën gelijk: de meesten bevatten geen of zeer weinig polyfenolen. Voor de optimale werking van polyfenolen tegen oxidatieve stress heb je olijfolie nodig met een heel hoog polyfenolgehalte, het liefste meer dan 1,000 mg/kg.
Onthoud: twee eetlepels van onze olijfolie per dag, over je salade, door je soep of puur als health shot, is een eenvoudige gewoonte met een krachtig en blijvend effect op je gezondheid.
